ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

…ΣΚΑΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ….

Μέσα στην εποχή της ψηφιακής πραγματικότητας, η είδηση από τα δελτία τύπου έσκασε σαν ‘κεραυνός εν αιθρία’: “….H Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία (Ε.Φ.Ε.), το παλαιότερο φωτογραφικό σωματείο της χώρας μας, μένει άστεγη….”. Δεν γνωρίζω αν μέχρι τώρα έχει βρεθεί λύση στο πρόβλημα της στέγασης του σημαντικότερου ελληνικού φωτογραφικού σωματείου αλλά είναι μια καλή ευκαιρία, με οδηγό την «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ» του Αλκη Ξανθάκη, να ρίξουμε μια ματιά στην πορεία και την δράση της Ε.Φ.Ε. στο πέρασμα των χρόνων.
Οι πρώτες προσπάθειες για την δημιουργία φωτογραφικών σωματείων, που ασχολούνται με την καλλιτεχνική φωτογραφία εμφανίζονται στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιωνα, αρκετά αργά σε σύγκριση με άλλες ευρωπα’ι’κές χώρες. Δειλά δειλά εμφανίζονται οι πρώτοι ‘ερασιτέχνες’ φωτογράφοι. Το 1905 στον ‘Οδηγό της Ελλάδας’ του Νικολάου Ιγγλέση διαβάζουμε ότι οι ερασιτέχνες φωτογράφοι της Αθήνας ήταν οχτώ (8). Το 1926 υπάρχει μαρτυρία για την ύπαρξη ‘Φωτογραφικού Ομίλου’ στην Αθήνα με πρόεδρο τον Ν. Χατζηδάκη, καθηγητή της φυσικομαθηματικής σχολής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1928 έχουμε πιο συγκεκριμένες πληροφορίες για φωτογραφικούς ομίλους όπως το “The Acropolis photo-club” και τον ‘Φωτογραφικό Όμιλο Ερασιτεχνών’ με έδρα τον Πειραιά. Τον Φεβρουάριο του 1933 ιδρύθηκε από πενήντα ερασιτέχνες φωτογράφους ο «Σύνδεσμος Ερασιτεχνών Φωτογράφων’, με έδρα την Αθήνα. Πρόεδρος του ήταν ο Ιωάννης Ηλιάδης και γραμματέας του ο Μιχάλης Δέφνερ, μετέπειτα πρόεδρος της ΕΦΕ. Η δραστηριότητα του συλλόγου κράτησε λίγα μόνο χρόνια αλλά παρουσίασε σημαντική δράση όπως την Πανελλήνια Έκθεση Φωτογραφίας στο Ζάππειο όπου συμμετείχαν όλοι οι Έλληνες φωτογράφοι, επαγγελματίες και ερασιτέχνες.
Η ΕΦΕ ιδρύθηκε το 1952 σε μια περίοδο δύσκολη για την Ελλάδα όπου ο εμφύλιος δεν είχε καλά καλά τελειώσει και η ανασυγκρότηση της χώρας από τα πλήγματα του πολέμου είχε ξεκινήσει. Μέσα στο πνεύμα των καιρών στην τέχνη γενικά και στη φωτογραφία ειδικότερα πνέει ένας άνεμος δημιουργικότητας και δραστηριοποίησης. Πρωτεργάτες της ίδρυσης της ΕΦΕ ήταν ο δικηγόρος Κώστας Παπακυριακού, ο δημοσιογράφος Παύλος Μυλώφ, ο αξιωματικός Μανώλης Μακρής , ο Γιώργος Μαραγκίδης κ.α. Από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της ήταν και η εκδότρια της «Καθημερινής» κ. Ελένη Βλάχου. Στο τεύχος Νοεμβρίου του περιοδικού «Εκλογή» που εξέδιδε η Βλάχου αναγγέλθηκε επίσημα πλέον η ίδρυση της «Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας» για την «…ανάπτυξη της φωτογραφικής τέχνης στην Ελλαδα….». Πρώτη έδρα το σπίτι του προέδρου στη Σόλωνος και κατόπιν το εντευκτήριο στην οδό Πανεπιστημίου 39 , στην στοά Πεσματζόγλου.
Στη δεκαετία του 50 η ΕΦΕ θα διαδραματίσει ένα πρωτεύοντα ρόλο και θα προωθήσει την ελληνική καλλιτεχνική φωτογραφία. Οι δημιουργοί φωτογράφοι της Ε.Φ.Ε. διαμόρφωσαν το μεταπολεμικό φωτογραφικό τοπίο της χώρας διατυπώνοντας σύγχρονες εικαστικές προτάσεις, με διαλέξεις για τη δημιουργική φωτογραφία αλλά και τους Πανελληνίους διαγωνισμούς φωτογραφίας που διοργάνωναν κάθε έτος ανελλιπώς. Ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη ήταν αρκετοί επαγγελματίες φωτογράφοι, εισαγωγείς φωτογραφικών ειδών και ερασιτέχνες από όλα σχεδόν τα επαγγέλματα. Τα ιδρυτικά μέλη ήταν 73. Δύο χρόνια αργότερα η ΕΦΕ είχε 350 μέλη, αρκετά από τα οποία θα διακριθούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Καθοριστική είναι και η παρουσία των επαγγελματιών φωτογράφων, όπως ο Δήμος Πατρίδης, ο Ντίμης Χαρισιάδης, ο Σπύρος Μελετζής, η Βούλα Παπα’ι’ωάνου, ο Τάκης Τλούπας, ο Δημήτρης Λέτσιος και ο Κώστας Μπαλάφας, οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της σύγχρονης ελληνικής φωτογραφίας. Η αναγνώριση της ΕΦΕ σαν μέλος της FIAP (Παγκόσμια Ομοσπονδία Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας) το 1954, την φέρνει κοντά στις διεθνείς εξελίξεις και ταυτόχρονα ενημερώνει τους Έλληνες φωτογράφους για τις νεότερες καλλιτεχνικές και αισθητικές εξελίξεις.
Τον Ιούλιο του 1954 κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Ελληνική Φωτογραφία», το πρώτο φωτογραφικό περιοδικό που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, με σωστά διαρθωμένη ύλη, καλή εκτύπωση, ωραίες φωτογραφίες και με σωστή ενημέρωση για τις παγκόσμιες φωτογραφικές εκδηλώσεις. Το περιοδικό που εκδίδονταν από συντακτική επιτροπή ανελλιπώς από τον Ιούλιο του 1954 έως και τον Ιανουάριο του 1993, οπότε και σταμάτησε η κυκλοφορία του στο τεύχος 129 για τεχνικούς κυρίως λόγους, φιλοξένησε στις σελίδες του σημαντικά δείγματα από δουλειές φωτογράφων δημιουργών και αποτελεί μοναδικό σημείο αναφοράς στους σύγχρονους ερευνητές για την εξέλιξη της φωτογραφίας στην Ελλάδα. Το 1956 δημιουργείται από την ΕΦΕ και τμήμα ερασιτεχνικού κινηματογράφου, super 8, με υπεύθυνο τον Εμ. Μακρή. Αργότερα θα ξεκινήσουν και μαθήματα κινηματογράφου για αρχαρίους, καθώς και προβολές ταινιών των μελών της.
Μέσα στα 56 χρόνια δημιουργικής πορείας της ΕΦΕ μέχρι τις μέρες μας πραγματοποιήθηκαν πολλές σημαντικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συνοπτικά αναφέρουμε την πρώτη Πανελλήνια Έκθεση Φωτογραφικής Τέχνης στις 26 Σεπτεμβρίου 1954, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, την εκθεση ‘Ελληνικής Φωτογραφικής Τέχνης’ στο Παρίσι τον Απρίλιο 1958, το VII Διεθνές Συνέδριο της FIAP στην Αθήνα το 1960, τον πρώτο Διεθνή φωτογραφικό διαγωνισμό στην Αθήνα το 1971, την οργάνωση της XV Μπιενάλε Ασπρόμαυρης φωτογραφίας της FIAP το 1981, στην αίθουσα της ελληνοαμερικάνικης ένωσης, τους πανελλήνιους διαγωνισμούς Διαποράματος (από το 1980) και Ηχοράματος (από το 1985), την «Φωτογραφική συνάντηση ’91» με την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, καθώς και η διοργάνωση των Πανελληνίων Διαγωνισμών Φωτογραφίας (Ασπρόμαυρης, Έγχρωμης, Προβαλλόμενης-slides), κάθε χρόνο, τα τελευταία 40 χρόνια, είναι μερικά από τα καλλιτεχνικά γεγονότα, παραβλέποντας μύρια αλλα, που κατοχυρώθηκαν στο χρονολόγιο της σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης.Τα τελευταία 10 χρόνια κάθε Ιούνιο, το Διεθνές Φεστιβάλ Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας στην Αθήνα φιλοξενεί έργα φωτογράφων από ολόκληρο τον κόσμο. Το περσινό Φεστιβάλ, φιλοξένησε έργα 242 φωτογράφων από 37 χώρες.
Οι διατελέσαντες πρόεδροι της Ε.Φ.Ε. όλα αυτά τα 56 χρόνια είναι:
Κωνσταντίνος Παπακυριάκου 1952-1968,
Ιωάννης Λάμπρου 1968-1975,
Στέφανος Δούκας 1975-1979,
Πέτρος Μπρούσαλης 1979-1981,
Μιχάλης Δέφνερ 1981-1985,
Ξενοφών Αργύρης 1985-1988,
Νίκος Σαραβάνος 1988-1993,
Κλήμης Μπένος 1993-1997,
Δημήτρης Τουσίμης 1997-1999,
Γρηγόρης Βλασσάς 1999-2003,
Φώτης Καζάζης 2003-2005,
Αριστείδης Κοντογεώργης 2005 - έως σήμερα.

Σήμερα η Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία συμμετέχει ενεργά στα φωτογραφικά δρώμενα της χώρας μας και προάγει τη φωτογραφία σε διεθνές επίπεδο. Εκπροσωπεί τη χώρα μας σε Biennale και άλλες διεθνείς εκθέσεις. Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερώσει τα διεθνή Φεστιβάλ Φωτογραφίας συνεχίζει να διοργανώνει Πανελλήνιους Διαγωνισμούς Φωτογραφίας εδώ και 40 χρόνια, Βαλκανικούς διαγωνισμούς φωτογραφίας, ενώ λειτουργεί το μοναδικό εκθεσιακό χώρο στην Αθήνα αποκλειστικά για τη φωτογραφία. Τα μέλη της παράγουν φωτογραφικό έργο υψηλού επιπέδου και σε ειδικές βραδιές το δείχνουν στο Αθηναϊκό κοινό. Επιπρόσθετα διοργανώνει σειρά διαλέξεων για τη φωτογραφία, ειδικά εκπαιδευτικά σεμινάρια για αρχάριους και προχωρημένους, φωτογραφικές εξορμήσεις (εκδρομές) και εκδίδει το Τριμηνιαίο Φωτογραφικό Δελτίο που αποστέλλεται δωρεάν στα μέλη της με πληροφορίες για την τρέχουσα φωτογραφική ειδησεογραφία το πρόγραμμα των εκδηλώσεων την πρόσκληση ενδιαφέροντος για τις Biennale και τις άλλες διεθνείς εκθέσεις καθώς και τα νέα της F.I.A.P. Όλα τα παραπάνω πραγματοποιούνται χάρις στις φιλότιμες προσπάθειες ελάχιστων και με μοναδικούς πόρους τα έσοδα από τις εισφορές των μελών της. Από το Σεπτέμβριο του 2005 η Ε.Φ.Ε. είναι ένα από τα 28 ιδρυτικά μέλη του Photo Festival Union, του μεγαλύτερου Οργανισμού Φωτογραφικών Φεστιβάλ στον κόσμο.
Από την αρχή της ίδρυσής της, συλλέγει φωτογραφίες (μέσα από διαγωνισμούς αλλά και από δωρεές των μελών της) και έχει αποκτήσει σημαντικό Αρχείο φωτογραφιών, το οποίο αποτελεί πολύτιμο κομμάτι της Πολιτιστικής και Εικαστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, μιας και πέραν της καλλιτεχνικής αξίας του, μεγάλο τμήμα του αποτυπώνει φωτογραφικά την ιστορία της χώρας μας.
Όμως, φέτος η Ε.Φ.Ε. είναι υποχρεωμένη να εγκαταλείψει το παλιό νεοκλασικό της οδού Τήνου που την στέγασε τόσα χρόνια και να αναζητήσει άλλη στέγη, λόγω της υπέρογκης αύξησης του ενοικίου από τους νέους ιδιοκτήτες του κτιρίου, μιας και το ζητούμενο ποσό είναι αδύνατο να καλυφθεί από τους πενιχρούς πόρους της.
Θεωρούμε ότι η Ε.Φ.Ε. με την ιστορία της, το παρόν της, τη δυναμική της, τις ενέργειες και πρωτοβουλίες της αλλά και το όραμά της για το μέλλον έχει να προσφέρει πολλά και σημαντικά στο χώρο της τέχνης και του πολιτισμού.
Θα πρέπει το Υπ. Πολιτισμού ή ο Δήμος Αθηναίων, (η όποιος άλλος σχετικός φορέας) να αναλάβει υπό την προστασία και την αιγίδα του την Ε.Φ.Ε., προσφέροντας της στέγη για την μόνιμη εγκατάσταση και φύλαξη του σπουδαίου και πολύτιμου Φωτογραφικού της Αρχείου και παράλληλα για την πραγματοποίηση των ποικίλων εκδηλώσεων της.----



ΚΩΣΤΑΣ ΚΙΤΣΟΣ
email:kkitsos@tee.gr
http://tzibis.blogspot.com