ΑΦΙΕΡΩΜΑ - MAGNUM

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ
ΑΠΟ ΤΟ ‘MAGNUM PHOTOS’ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΘΗΚΕΣ

Yπάρχει ένα ολόκληρο σύμπαν από φωτογραφίες διαφόρων ειδών και καταστάσεων στον ‘πλανήτη των εικόνων’ που ζούμε, από την πιο απλή μέχρι την πιο εξεζητημένη, αλλά θα έμενε ανενεργό αν δεν ήταν αυτές διαθέσιμες από τα φωτογραφικά πρακτορεία, τις φωτοθήκες ή φωτοτράπεζες, όπως λέγονται. Εκδότες, γραφίστες, διαφημιστές αλλά και απλοί πολίτες μπορούν να χρησιμοποιούν τις φωτοτράπεζες για να ικανοποιήσουν κάθε τους οπτική ανάγκη. Τώρα πλέον που έχουμε καλομάθει στις ψηφιακές ευκολίες, αρκούν μια λέξη και ένα κλικ σε μια μηχανή αναζήτησης, για να μας εμφανιστεί μια εντυπωσιακή λίστα φωτοθηκών. Αλλά τα πράγματα δεν ήταν πάντα τόσο εύκολα…
Μια μέρα του 1947 στον εξώστη του Museum of Modern Art της Νέας Υόρκης, τέσσερεις γνωστοί φωτογράφοι, ο Robert Capa, ο Henry Cartier-Bresson, ο George Rodger και ο David Seymour αποφασίζουν, μετά από πρωτοβουλία του πρώτου, να ιδρύσουν τον πρώτο φωτογραφικό συνεταιρισμό του κόσμου, το MAGNUM PHOTOS. Ήταν μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο και η αυτοκρατορία των έντυπων μέσων (εφημερίδες, περιοδικά), είχε αρχίσει να εδραιώνεται στην Αμερική. Ο Capa, έμπειρος φωτορεπόρτερ, είχε την ιδέα να δημιουργήσει μια οργάνωση όπου δεν θα ήταν τα περιοδικά αλλά οι φωτογράφοι, οι οποίοι θα παρέμεναν πάντοτε ιδιοκτήτες των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των εικόνων και οι ίδιοι θα διαχειρίζονταν την παραγωγή και θα αποφάσιζαν που, πως και για ποιόν θα εργαστούν.
Η ίδρυση του MAGNUM εγκαινίασε έναν καινούργιο τρόπο ζωής και εργασίας με την φωτογραφία. Οι πρωτοποριακές και κάπως ‘σοσιαλιστικές’ ιδέες, θα είχαν πολεμηθεί ανελέητα αν δεν ευνοούνταν από την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η ευελιξία των φωτογραφικών μηχανών μικρών διαστάσεων που διευκόλυνε την δουλειά του φωτογράφου, η ανακάλυψη του έγχρωμου φίλμ, που προσομοιάζει στην πραγματική ζωή, και η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών (φαξ κ.α.), βοήθησαν στην εδραίωση αυτής νέας φωτογραφικής οργάνωσης. Το πρακτορείο επιβλήθηκε αμέσως, λόγω της σφριγηλής και νέας ικανότητας του να βρίσκεται πάντα μέσα στον κόσμο και την είδηση. Η επιλογή διπλής έδρας, - Παρίσι και Νέα Υόρκη-, και ο μοιρασμός του πλανήτη σε τέσσερεις σφαίρες επιρροής, (Ανατολή, Ευρώπη, Αφρική, Αμερική), με ευθύνη κάθε μίας από κάθε ένα από τους τέσσερεις συνιδρυτές, δημιούργησαν ευελιξία στην παραγωγή φωτογραφιών και στην κάλυψη των γεγονότων.
Αλλα η επιτυχία του πρακτορείου και η φήμη που απέκτησε, σε σχέση με αλλα πρακτορεία που άρχισαν να φυτρώνουν σαν μανιτάρια, για τις ανάγκες των μεγάλων εκδοτικών κολοσσών (Roiter, Associeted Press, World Press Photo κ.α.), ήταν η ελευθερία δράσης των φωτογράφων. Αυτό σήμαινε ότι δεν θα παρέμεναν υποταγμένοι στις εκδοτικές ανάγκες των περιοδικών, που ήταν υπερβολικά περιοριστικές μερικές φορές, αλλά θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν προσωπικά ρεπορτάζ, όπου το βλέμμα του δημιουργού θα μπορούσε να εξιστορήσει καλύτερα και σε βάθος, μια είδηση, ένα γεγονός, μια πραγματικότητα. Όπως λέει και ο Fred Ritchin «…Δημιουργήθηκε στο MAGNUM εκείνη η ξεχωριστεί συνάντηση του ρεπόρτερ με τον καλλιτέχνη, που ακόμα και σήμερα το καθορίζει και χαρακτηρίζει όχι μόνο αυτό που φαίνεται αλλά και τον τρόπο με τον οποίο τι βλέπουμε…», ή όπως αναφέρει ο Bresson «…Εμείς δεν φωτογραφίζουμε γεγονότα σαν να πρόκειται για λογιστικό ισολογισμό… …Αυτή είναι η ποίηση της πραγματικότητας της ζωής..»
Αυτή η λογική τράβηξε το ενδιαφέρον πολλών καλλιτεχνών φωτογράφων, που κατανοούσαν τη γοητεία ενός τέτοιου τρόπου σκέψης και εργασίας, ώστε το πρακτορείο γιγαντώθηκε και δυνάμωσε, αποκτώντας ολοένα μια πιο πρωτότυπη και αναγνωρίσιμη φυσιογνωμία, ξεπερνώντας κατά πολύ τις αρχικές προσδοκίες των ιδρυτών του. Αμέτρητοι δημιουργοί, διάθεσαν τις δουλειές τους σε αυτό. Ο Werner Bischof, ο Ernst Haas, ο Eugene Smith, ο Paul Fusco, ο Josef Koudelka, ο Alex Webb ,ο Martin Parr και διάφοροι άλλοι ‘μύθοι’ της φωτογραφίας, καθώς και οι δικοί μας, Κων/νος Μάνος, Νίκος Οικονομόπουλος κ.α.
Οι εικόνες του MAGNUM κατόρθωσαν να δημιουργήσουν την ιδανική γέφυρα που συνδέει, ακόμα και σήμερα, την δημοσιογραφία με την τέχνη, την παρατήρηση με την προσωπική άποψη. Κανένας φωτογράφος δεν είναι ίδιος με κάποιον άλλον και η δύναμη της ομάδας γεννιέται από την διαφορετική δημιουργικότητα του καθένα. Ενας φωτογράφος του MAGNUM είναι «…ένας ρεπόρτερ, ένας σχολιαστής και μερικές φορές ένας ποιητής: αυτά σε ένα και μόνο πρόσωπο..»
Αυτή η αίσθηση παραμένει διάχυτη και αμετάβλητη και στις μέρες μας, στους χιλιάδες δικτυακούς ιστοτόπους φωτοθηκών που κατακλύζουν την ψηφιακή ζωή μας. Μερικές από αυτές : http://www.shutterstock.com/, http://www.fotolia.com, http://www.dreamstime.com, http://www.stockxpert.com/, http://www.istockphoto.com, κ.α., όπου με μια συνδρομή και με την κατάλληλη λέξη κλειδί μπορείς να επιλέξεις από μια πλειάδα φωτογραφιών, είτε ερασιτεχνικών είτε επαγγελματικών αλλά πάντα με μία καλλιτεχνική ματιά για τα πράγματα… Και είναι αυτή η καλλιτεχνική ματιά, η προερχόμενη από την αντίληψη του ‘MAGNUM PHOTOS’, και όχι ο επαγγελματισμός πλέον, που διαφοροποιεί τον φωτογράφο από τον καθένα που συλλαμβάνει εικόνες, εύκολα και γρήγορα, ακόμα και με το κινητό του.-